Eg har vore i styre og stell i friidretten lokalt dei siste seks
åra.
Jada, eg veit det ikkje er så lenge, samanlikna med mange
andre – men det er det det er.
Og ein skal passa seg vel for den klassiske hersketeknikken
om kor lenge ein sjølv har vore med på ting, det er ikkje noko argument i seg sjølv, naturlegvis.
Men eg meiner eg har lært noko – og lært noko viktig.
Eg skal ikkje ta opp alt det eg meiner å ha lært her.
Her er temaet det forunderlege som skjer når nokon trer ut
av fellesskapen av foreldre og ivrige entusiastar rundt barn og ungdom (i ulike
aldrar) som driv denne kjekke idretten, og tar på seg ansvar i ein
friidrettsklubb.
Dei aller fleste klubbar er drivne av slike, 100 % - slike
som altså trer ut av fellesskapen for å, nettopp, driva ein klubb.
Men, her finst ein sentral feil: ein trer ikkje ut av fellesskapen. Ein er
framleis del av den – eigentleg.
Det forunderlege som skjer er at andre i fellesskapen, dei
som vel ikkje å tre ut av den – eller
skal me no seia «tre ut av den» - og vera med i styre og stell, dei meiner at ein har tredd ut av
fellesskapen.
Dei meiner at ein no skal stillast krav til.
Og det skal ein gjerne også, men på rimeleg vis.
Og med den respekten som burde følgja dersom ein faktisk innser at ein framleis er ein del av foreldre-/entusiast-fellesskapen, ein berre
ønskjer – heilt frivillig og 100 % på dugnad – å bidra til at hjula går rundt.
Men, likevel, her skjer det noko forunderleg – og ved mange
tilfelle, og for mange formål, noko ubehageleg.
Ytterst få – i røynda berre eit par – av dei mange hundre
friidrettsklubbane her i landet er utstyrt med tilsette. Dei har gjerne svære
arrangement – Oslo Maraton, Holmenkollstafetten – som kan gi grunnlag for ein
slik luksus. Slike klubbar set me ein parentes rundt, dei er så definitivt
unntak.
Så hender det at det finst klubbar som tilset nokon på basis
av monopolpengar. Det er ikkje lurt. BFG Fana var i si tid ein slik klubb.
Men alle dei andre klubbane er styrte av frivillige, til
vanleg foreldre, som trer ut av den i utgangspunktet glade friidrettske familie
og ønskjer å bidra til at fellesskapen varer og gjerne blir styrkt.
I éin forstand er me som gjer dette «glade amatørar» - i den
forstand at det altså er hundre prosent på fritida. I ein annan forstand er
uttrykket feil; me opparbeider oss solid erfaring om gode og feile måtar å
gjera ting på, blir klokare med åra.
Men, altså, ein del andre – utanfor styre og stell – trur at
berre ein trer inn i, nettopp, styre og stell, ja så skal det krevjast som om
ein gjorde dette arbeidet som eit (betalt) arbeid og ikkje på fritida. Dette er
på mange måtar problematisk. Mest problematisk er det at det ligg ein
grunnleggande mangel på respekt her, ei respektløyse som står i fare for å
prega all kommunikasjon mellom dei utanfor som står for slike haldningar og dei
som har teke på seg eit frivillig ansvar.
I tillegg har eg erfart at ein del utanforståande på eit
eller anna vis lagar sitt eige fiktive rekneskap, der inntektene i ein klubb må
vera temmeleg mykje høgare enn dei reelt er. Sjølv hardt, frivillig arbeid
medfører ikkje så mykje meir inntekter enn det som må til for å få heilt basale
ting – trenarar, reise til meisterskap – til å gå rundt.
Likevel har eg erfart at det kjem krav om at setelpressa må
finnast fram og pengar lagast – i alle fall slik eg tolkar krav, omsett i
praksis, både til den og til den og til den – og til dei. For når eg studerer
rekneskapen til klubben, basert på dei heilt normale inntektene til klubben,
som det er rimeleg å forventa at ein får til med frivillig innsats, ja så må
det vera ei slik setelpresse som «er tingen», som er den tenkte løysinga. Ikkje
veit eg. Kanskje er det muleg å kjøpa slike på nettet i våre dagar?
Når ein er samla i ein frivillig basert friidrettsklubb, der
det er idrettsglede for utøvarane som skal stå i sentrum, så er det dette som må prega haldningane heile
vegen.
Det er breiddesatsinga som får fram breidda også i
foreldreinnsats og andre entusiastar. Då eg gjekk inn i styre og stell var mine
eigne ungdommar i sine beste øvingar ein stad mellom 10 og 20 i årsklassen sin i
landet. Men dei hadde det rasande kjekt, dei samla seg stadig fleire vener i
miljøet – og jammen møtte eg ikkje mange svært hyggelege foreldre rundt om
også.
Så kjem det, frå denne breidda og denne entusiasmen, nokre
toppar. Desse toppane er det rimeleg at får strødd etter seg nokre ekstra
midlar, i jakta på å bli endå betre.
Men ein kan ikkje forventa meir midlar enn det som er
rimeleg. Ein kan ikkje ta for mykje av den kaka som skal omfatta alle – og kaka
er nokolunde definert i storleik. Og ofte treng ein ikkje marsipan-rosa på kaka
heller, for å oppnå måla. Det treng ikkje alltid vera så dyrt å nå toppen. Ofte
er det betre å gjera det rette enn det dyre.
Av og til kostar det likevel ein del – og då må ein, i
fellesskap, bretta opp armane og sjå kva som er muleg.
For det er berre det som er muleg som er muleg.
Det er frykteleg mykje kjekt i friidretten, det er det ingen
tvil om.
Men det er også frykteleg mykje støv og skit – eg tenker på
ein del som rir forbi i ufred som støvdjevlar,
fritt etter min gamle ven Bruce.
Skal ein få redusert støvdjevlane, så er det heilt nødvendig
med ei realitetsorientering. Og det er nødvendig med ein grunnleggande respekt
i botnen av grunnleggande friidrettsk framferd:
·
Frivillig innsats er heilt nødvendig (frivillig
innsats omsett i kroner og øre er for ein dels vedkomande verdt mellom 100.000
og 500.000 pr. år, omrekna i timeverk og normal timebetaling).
·
Dei frivillige er dødelege, heilt som vanlege
folk, men dei har, altså, frivillig teke på seg å utføra ein ekstra innsats for
at ungar og ungdom skal kunna driva med idretten sin på beste vis.
·
Ein vanleg norsk friidrettsklubb er aldri rik –
og midlane bør nyttast til beste for fellesskapen.
Snart trer eg «inn igjen i fellesskapen» - sjølv om eg etter
eige hovud i røynda har vore der heile tida. Ah, det skal – når den tid kjem –
bli deilig å sleppa sjå seg over skuldera etter stadig nye fiendar og
støvdjevlar. Det skal bli godt å ikkje få over seg kjensla til eg-songaren i
låten til Bruce:
Eg har fingeren på avtrekkaren
Men eg veit ikkje kven eg kan lita på
Når eg ser inn i augo dine
Ser eg berre djevlar og støv
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar